Breda is uit balans, bestuur geeft de stad bijna voor niks weg aan ‘welgestelden’

Door Henk Schol

Kunnen jouw kinderen of kleinkinderen straks nog in Breda wonen? Wat voor stad krijgen zij dan te zien? De dynamische en bourgondische stad in het park, de groene stad, de stad waar je de natuur weer om je heen weet? Leven ze ook in een sociale stad? Zijn daar nog betaalbare huizen?

In de Omgevingsvisie – het toekomstbeeld van Breda – waarover de gemeenteraad binnenkort besluit, komen al dergelijke vragen voorbij. Onderstaand verhaal behandelt vooral sociale uitdagingen van schathemelrijk Breda. Ik eindig met een bizar detail.

Het reisdoel van de Stad van Straks in één zin: een in alle opzichten volhoudbare, veerkrachtige stad. Dat is een CO2-neutrale, weerbare stad die klimaat-effecten kan opvangen, die natuurwaarden en biodiversiteit hoog houdt, dieeen circulaire economie kent en technologie inzet voor het welzijn van mensen. De mensen ervaren dat ze erbij horenen kansen krijgen. Het is een heel lijstje, zo’n in alle opzichten volhoudbare stad.

Breda brengt het samen….

“Breda brengt het samen”. Eén, misschien wel dé kernwaarde van de Bredase samenleving is hierin uitgedrukt: iedereen hoort erbij, in Breda telt elk mens, in Breda laten we niemand stikken.

De signalen zijn niet gunstig. Grote delen van de stad blijken achteruit gekacheld. De tweedeling neemt toe, zo leert recent onderzoek van de Bredase Rekenkamer. In de betere wijken gaat het almaar beter. In de armere wijken gaat het niet vooruit of zelfs achteruit. Breda raakt uit balans. Dat is ook te zien bij de laatste verkiezingen.

Er is sociaal beleid, er is wijkenbeleid. Sociaal beleid is gericht op werk en inkomensondersteuning. Het was de afgelopen jaren peperduur, streng en ook deels succesvol. Heel wat mensen vonden de weg terug naar de arbeidsmarkt. 

Rekenkamer maakt gehakt van wijkenbeleid

De Bredase Rekenkamer maakt daarentegen in feite gehakt van het daarnaast gevoerde wijkenbeleid. Dat is bedoeld om juist kwetsbare groepen te ondersteunen. Echter: Het Bredase wijkenbeleid is hap-snap, beperkt en slechts zeer ten dele effectief. Ondersteuning voor kwetsbare mensen is veelal van korte duur, terwijl ze juist langduriger hulp nodig hebben. In kwetsbare wijken verdwijnt sociale huur. Die komt in de welvarender delen van de stad niet terug: zo worden, als we niet oppassen, de mensen met een smallere beurs de stad uit gedreven.

Het idee achter veel beleid is: zelfredzaamheid bevorderen. Dat lukt lang niet iedereen, weten we ook van de Wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid. Misschien kan het wel beter lukken, al kost dat tijd. Daarvoor is één ding van belang: aandacht en respect voor het individu. 

Achter elke voordeur wonen kracht en zwakten, talenten en beperkingen, kansen en bedreigingen. Pas wanneer die waar nodig zijn bevorderd, gerepareerd, een beetje ondersteund en in elk geval gerespecteerd, dan is het moment om met bijvoorbeeld een aanbod voor energietransitie te komen of het zoveelste, immer goed bedoelde initiatief om overgewicht tegen te gaan.

Er gloort hoop

Er gloort hoop. Het plan ‘Verbeter Breda’ komt eraan, om op allerlei plekken de stad weerbaarder te maken. Het Rijk betaalt straks mee aan Verbeter Breda, vooral om in de kwetsbare wijken te werken aan leefbaarheid en veiligheid.

Breda zelf kan meer doen. De welvaart in de stad is te ongelijk verdeeld. Heel wat voorzieningen in kwetsbare wijken zijn wegbezuinigd en niet meer teruggekomen. Geen geld voor of geen prioriteit voor de gemeenteraad van Breda.

Wij wonen in een huis waarvan de waarde de laatste jaren snel oploopt. Maar mijn OZB-aanslag is dit jaar omlaaggegaan van 300 euro per jaar naar 290 euro per jaar. Daarmee betaal ik zelfs minder dan in 2013. Waarom? Wat is de reden dat bewoners van huizen zoals het onze niet meer meebetalen aan de oplossing van vraagstukken van onze stad, zodat we ook als stadsgemeenschap, naar draagkracht bijdragend, kunnen investeren in verbetering van het leven van mensen in kwetsbare wijken?

Hier ligt hier een verantwoordelijkheid van het hele stadsbestuur dat de stad zo ongeveer voor niks aanbiedt aan mensen die veelal best wat meer kunnen missen. Daardoor schiet er niet veel over voor al die anderen.

Natuurlijk: het gaat niet alleen om geld. Zullen we toch maar met dit cadeautje ophouden? Hoogste tijd voor nieuwe benaderingen. Wie weet wordt het dan nog eens wat met ‘Breda brengt het samen’.

Henk Schol is oud-redacteur van BN/DeStem en nu zelfstandig onderzoeker; hij is als kwartiermaker verbonden aan het Urban Living Lab Breda/Stad van Straks. Van zijn hand verscheen vorige week het essay ‘Breda op weg naar de toekomst’. Reacties zijn ook van harte welkom op: henk@urbanlivingslabbreda.nl. Dit stuk verscheen in de Bredase editie van BN/DeStem van 8 april.

De huiskamer van Breda, de Grote Markt, de plek waar alles en iedereen samenkomen.